فرار مالیاتی چیست؟

فرار مالیاتی به چه معنا است؟

همان طور که می دانید مالیات به عنوان یک هزینه اجتماعی از اصلی ترین منابع درآمدی دولت ها است که بر حسب میزان فعالیت و مطابق با گزارش های مالی که هر شرکت خود در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می دهد، مبلغی به عنوان مالیات برای آن شرکت تعیین می شود. حال ممکن است یک شرکت برای عدم پرداخت مالیات تعیین شده و یا کمتر کردن مبلغ آن، به صورت قانونی و یا غیرقانونی اقداماتی انجام دهد که به این اقدامات در اصطلاح فرار مالیاتی می گویند.

تمایز فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی

در بحث عدم پرداخت مالیات، دو اصطلاح فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات مطرح می شود که در تعریف این دو با یکدیگر متمایز هستند. در این بخش با معنای دو اصطلاح و تفاوت بین آنها آشنا می شویم.

وجه اصلی تمایز بین فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات به قانونی یا غیرقانونی بودن رفتار مودیان مالیاتی مربوط می شود. همان طور که در بالا توضیح دادیم، فرار مالیاتی نوعی تخلف از قانون است ؛ زمانیکه مؤدی مالیاتی گزارش های مالی درست برای بیان شفاف درآمدهای خود که از فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری ها حاصل می شود را ارائه نمی دهد، اتفاق می افتد.

در مقابل در بحث اجتناب از پرداخت مالیات که از شکاف های قانونی در قانون های مالیات حاصل می شود، فرد نگرانی برای افشا شدن عمل خود ندارد. در واقع در اجتناب از پرداخت مالیات، مؤدی به دنبال راه هایی برای کاهش قابلیت پرداخت مالیات است. به عنوان مثال از آنجا که درآمد سرمایه در مقایسه با درآمد نیروی کار، نرخ پایین تری در تعیین مالیات دارد، فرد سعی می کند درآمد نیروی کار خود را در قالب درآمد سرمایه ثبت و نمایش دهد. به همین دلیل است که فرد نگران افشا شدن نیست، زیرا اطلاعات مالی خود را به طور کامل ولی به صورت غیرواقع ثبت می کند.

برای روشن شدن تمایز بین فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیاتی یک مثال ساده را توضیح می دهیم. فرض بر این است که برای فروش دوچرخه مالیات بر ارزش افزوده تعیین شده است. از آنجا که اجتناب از پرداخت مالیات به نوعی سوء استفاده از قوانین مالیاتی است، فروشنده با هدف پرداخت کمتر مالیات به دولت، تصمیم می گیرد تعداد کمتری دوچرخه فروخته و دیگر کالاها که مالیات به آنها تعلق نمی گیرد را به فروش برساند. این رفتارِ فروشنده را اجتناب از پرداخت مالیات می نامند.

در مقابل اگر فروشنده سعی کند برای کاهش نرخ مالیاتی که باید به دولت بپردازد، در صورت های مالی خود تعداد دوچرخه فروش رفته را کمتر از تعداد واقعی گزارش کند، رفتار وی مربوط به فرار مالیاتی خواهد بود. در نتیجه فرار مالیاتی غیرقانونی و مبادرت عمدی به اعمال خلاف قانون همچون گزارش های غیرواقعی درآمد و فروش، کسورات و تنطیم اظهارنامه ها است.

زمینه ها یا دلایل پیدایش فرار مالیاتی

فرار مالیاتی مانند هر پدیده دیگری دلایل متعددی دارد که در زیر مهم ترین دلایل گزارش شده برای آن را لیست کرده ایم:

• ضعیف بودن فرهنگ مالیاتی در جامعه : طرز تلقی، بینش و برداشت افراد، ارزش های اجتماعی و قوانین جاری و نیز سطح تحصیلات و آگاهی افراد یک جامعه از موضوعی مشخص را فرهنگ مرتبط با آن موضوع می نامند. در مورد مالیات نیز به دلیل عدم اطلاع رسانی کامل و ایجاد فرهنگ قوی بر ضرورت پرداخت آن به دولت از مهم ترین دلایل فرار مالیات به حساب می آید.
• عدم استقبال از تسلیم اظهارنامه مالیاتی : برای تعیین نرخ مالیاتِ هر واحد تجاری، ارائه اظهارنامه مالیاتی توسط صاحبان مشاغل امری ضروری است. حال هر دلیلی همچون به روز نبودن ثبت داده های مالی مؤدی و عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، می تواند عاملی موثر در فرار مالیاتی شناخته شود. همچنین نحوه برخورد ماموران مالیاتی و عدم تسلط آنها به قوانین مالیاتی برای توجیه کردن مودیان به پرداخت مالیات می تواند در بروز رفتار فرار مالیاتی نقش داشته باشد.
• وجود معافیت های متنوع مالیاتی : گاهی دولت در اتخاذ سیاست های حمایتی مالیاتی با در نظر گرفتن قوانین مختلف و معافیت ها، راه را برای فرار مالیاتی باز می کند.
• عدم شناخت مؤدیان و مستند نبودن میزان درآمد آنها
• تأخیر در وصول مالیات تعیین شده ی مؤدیان
• تشخیص علی الراس و وجود ضعف در اجرای آن
• عدم مبادله اطلاعات کامل و نبود سیستم نظارتی و پیگیری مناسب برای اخذ مالیات

منبع: سایت پارمیس